စာရင္းကိုင္အမ်ားစု လြဲမွားေနၾကတဲ့ Cash Flow Statement အေၾကာင္းေလး အတူတူ ေလ့လာၾကည့္ၾကရေအာင္ ရွာေတြ႔ထားတာေလး တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။

IAS 7 - Cashflow statement
Cash flow ststement ရဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္က accrual accounting စနစ္နဲ႕ ေရးဆြဲျပီးထြက္လာတဲ့ SOPL မွာထြက္လာတ့ဲ non cash items ေတြထုတ္ပယ္ျပီးေတာ့ ဘယ္အပိုင္းက ေငြဝင္တယ္ ဘယ္အပိုင္းက ေငြထြက္တာလဲဆိုတာကို စိစစ္ျပီး လုပ္ငန္းဟာ အမွန္တစ္ကယ္ ျမတ္ေနတာလား - ျမတ္ေနရင္ Cash ရွိေနသလား အစရွိသျဖင့္ ဆန္းစစ္ တာျဖစ္ပါတယ္
Cash flow ststement မွာ အဓိကအေနနဲ႕ အပိုင္း (၃) ပိုင္းပါဝင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
(၁) Operating activites
(၂) Investing activities
(၃) Financing activities
Cash flow statement ကို ေရးဆြဲရာမွာ Direct method (သို႔) Indirect medhtod နဲ႕ ေရးဆြဲေလ့ ရွိပါတယ္။ အခုပို႕စ္မွာေတာ့ အမ်ားအသံုးျပဳတဲ့ Indirect method ကို ရွင္းျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
Indirect method မွာ operating activities ကေန စပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ Profit before interest and tax ကိုတည္ျပီးေတာ့ adjustment
ျပဳလုပ္ေပးရပါတယ္။ Adjustment လုပ္တဲ့အခါမွာ ေငြသားတုိးရင္ ေပါင္းေပးရမွာ ျဖစ္ျပီး ေငြသား ေလ်ာ့နည္းသြားရင္ေတာ့ ႏႈတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ေငြသားတုိးတာေတြ မဟုတ္ဘဲ Assets နဲ႕ Liabilities ေတြ တိုးတာ /ေလ်ာ့တာဆုိရင္ေတာ့ ေျပာင္းျပန္ စဥ္းစားေပးရပါမယ္။
(add) Depreciation ကို အျမဲတမ္း ျပန္ျပီးေတာ့ ေပါင္းေပးရမယ္
(minus/ addd) Gain/loss on disposal of property, plant and equipment
disposal အရံႈးအျမတ္ကို ၾကည့္ျပီးေတာ့ အရံႈး loss ဆိုရင္ေပါင္းေပးရမွာ ျဖစ္ျပီေတာ့ ျမတ္တယ္ - profit ဆိုရင္ ေတာ့ ႏႈတ္ေပးရပါမယ္။
ဘာလို႔ အရံႈးကို ျပန္ေပါင္းေပးရသလည္း ဆုိေတာ့ Income statement မွာ အရံႈးကို ႏႈတ္ထားလို႕ျဖစ္ျပီး
အျမတ္ကို ျပန္ႏႈတ္ေပးရတာကေတာ့ Income statement မွာ ေပါင္းထားလို႕ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ျပီးရင္ေတာ့ Working Capital Items ေတြကို adjustment ျပဳလုပ္ေပးရပါမည္။ ဘာေၾကာင့္လည္း ဆုိေတာ့ Accrual basic နဲ႕ စာရင္းဆြဲထားလို႔ပါ။
Assets ေတြ တုိးလာရင္ ႏႈတ္ပါမယ္။ ေလ်ာ့သြား ရင္ ေပါင္းပါမယ္။ Liabilites ေတြ တုိးလာရင္ ေပါင္းပါမယ္။ ေလ်ာ့သြားရင္ ႏႈတ္ပါမယ္။
Assets ေတြ တုိးလာတာ ဘာေၾကာင့္ ႏႈတ္ေပးရတာလဲ?
Inventory
====
Inventory တုိးလာတာ ကုန္လက္က်န္ေတြ ဝယ္လိုက္လို႕ပါ။ ဝယ္လုိက္ေတာ့ ေငြထြက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Cash flow မွာ ႏႈတ္ရပါတယ္။
Inventory ေလ်ာ့သြားတာဟာ ေရာင္းလိုက္ရလို႔ပါ ။ ကုန္ေရာင္းရေတာ့ ေငြေတြ ဝင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Cash flow မွာ ေပါင္းရပါတယ္။
(minus) Increase in inventory
(add) decrease in inventory
Trade Debtors and other receivables
======
အေၾကြးေရာင္းရတာ မ်ားလာတာဟာ Revenue ေတာ့တုိးပါရဲ႕ ေငြကမရေသးတဲ့ ေရာင္း ခ်မႈေတြေၾကာင့္ Debtor တုိးပါတယ္။။ အေၾကြး မရေတာ့ Cashflow ကို
အခက္အခဲျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Trade debtors နဲ႕ other receivable တိုးလာရင္ Cash flow မွာ ႏႈတ္ေပးရပါတယ္။
Debtors ဆီက အေၾကြးရလာေတာ့ ေငြရလာတာေပါ့။ Debtors ေလ်ာ့တာဟာ အေၾကြးေပးထားတာေတြကေန ေငြ ရလာတာေၾကာင့္ ေငြသား မ်ားလာပါတယ္။
(minus) Increase in Trade debtors and other receivables
(add) Decrease in Trade debtors and otehr receivables
Suppliers and other payables
======
အေၾကြးရွင္ေတြကို ေပးစရာရွိတာ ျမန္ျမန္မေပးဘဲ ေျဖးေျဖးေပးေတာ့ ေငြေတြ လက္ထဲမွာ က်န္ေတာ့ ေငြသားစီးဆင္းမႈ ေကာင္းတာေပါ့။ အေၾကြးရွင္ကို မေပးေတာ့
Supplier ေတြ တုိးတာေပါ့။ Supplier တုိုးေတာ့ cashflow ease ျဖစ္ေစတာေၾကာင့္ Cash flow မွာ ေပါင္းေပးရပါတယ္။
အေၾကြးရွင္ေတြကို ေပးစရာရွိတာ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ေပးလိုက္ရင္ ေငြေတြ လက္ထဲမွာ မရွိေတာ့ဘဲ ေငြသားစီးဆင္းမႈ ခက္ခဲေစပါတယ္။ Supplier ေလ်ာ့သြားေတာ့ Cash ေတြ ကိုယ့္ဆီကထြက္တာေၾကာင့္ Cashflow မွာ ႏႈတ္ေပးရပါတယ္။
(add) Increase in Suppliers and other payables
(minus) Decrease in Suppliers and other payables
ဒီအဆင့္ကို ေရာက္ရင္ေတာ့ Cash generated from operations လို႔ေခၚပါတယ္။ Cash deficit ျဖစ္ေနရင္ေတာ့ Cash used in operating activities လို႔ သံုးပါတယ္။
ေနာက္ အဆင့္တစ္ခုကေတာ့ Interest and tax paid ပါ။
Interest paid ကို တြက္ခ်က္ရာမွာ မႏွစ္က ေပးရန္ရွိ SOFP မွာ ပါလာတာကို တည္ရပါမယ္။ ျပီးရင္ ဒီႏွစ္ charge လုပ္တဲ့ Interest ကို ေပါင္းေပးရပါမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့
လက္က်န္ဘယ္ေလာက္ ရွိသလည္း ဆုိတဲ့ SOFP closing balance ကို ႏႈတ္ေပးရင္ interest paid during the year ကို ရပါမယ္။
Interest paid working (Example)
=====
Balance due on operating SOFP - 0
Add: interest charge - 210
Less: Balance liability stil due on closing SOFP - nil
= interest paid during the year - 210
Taxation paid working (Example)
=====
Current tax liability due on opening SOFP - 400
Add: deferred tax liability - 0
Add: tax charge for the year - 500
Less: current tax liability stil due on closing - 500
Less: deferred tax liability still due on closing - 0
= tax paid during the year = 400
(minus) Interest paid - 210
(minus) Tax paid - 400
အတိုးေပးတာ၊ အခြန္ေပးတာ ေတြက ေငြထြက္တာေၾကာင့္ Cash flow မွာ ႏႈတ္ပါတယ္။
ဒါျပီးရင္ေတာ့ Cash flows from investing activities ကို တြက္ခ်က္ရပါမယ္။ ကုမၸဏီက ရင္းႏွီးျမွႈပ္ႏွံမႈေတြ လုပ္တာေတြ ေပါ့။ လုပ္ငန္းသံုး ဖို႕ PPE ဝယ္တာ, မလုိလို႔ ျပန္ေရာင္းတာ၊
Investment လုပ္တာ - ျပန္ေရာင္းတာေတြေပါ့။
(minus) Acquisition of subsidiary net of cash acquired
subsidiary ေတြ ဝယ္လိုက္ရင္ ေငြထြက္တာေၾကာင့္ Cash flow မွာႏႈတ္ပါတယ္။
(minus) Purchase of PPE
ပံုေသပိုင္ပစၥည္းေတြ ဝယ္ေတ့ာ ေငြထြက္တာမို႕ Cash flow မွာႏႈတ္ပါတယ္။
(add) Proceeds from sales of PPE
ပံုေသပိုင္ပစၥည္းေတြ ေရာင္းရင္ ေငြဝင္တာမို႕ Cash flow မွာ ေပါင္းပါတယ္။
(add) Interest received
အတိုးရရင္ ေငြတုိးတာေၾကာင့္ ေပါင္းပါတယ္။
(add) Dividends received
အျမတ္ေဝစုရတာဟာ ေငြတိုးတာေၾကာင့္ ေပါင္းပါတယ္။
ဒါဆုိရင္ Net cash used in investing activities ကို ရပါျပီ။
ျပီးရင္ေတာ့ Cash flows from Financing activities ကို တြက္ခ်က္ရပါမယ္။
ကုမၸဏီက ရွယ္ယာထုတ္လား, ေငြေခ်းလား, Dividends ေပးလား အစရွိတာေတြ ၾကည့္ရပါမယ္။
(add) Proceeds from issurance of share capital
ရွယ္ယာထုတ္ေရာင္းေတာ့ ေငြဝင္တာေၾကာင့္ ေပါင္းပါတယ္။
(add) Proceeds from long-term borrowsings
ႏွစ္ရွည္ေခ်းေငြေတြ ရလို႔ ေငြဝင္တာေၾကာင့္ ေပါင္းပါတယ္။
(minus) payment of finance lease liabilities
Finance lease ေပးစရာေတြ ရွိလို႕ ေပးလိုက္ရင္ ေငြထြက္တာေၾကာင့္ ႏႈတ္ပါတယ္။
(minus) Dividends paid
အျမတ္ေဝစုေတြ ေပးတာဆုိေတာ့ ေငြထြက္တာေၾကာင့္ ႏႈတ္ေပးပါတယ္။
ဒီအဆင့္မွာ Net cash used in financing activities ကုိရပါမယ္။
ျပီးရင္ အေပၚက တစ္ဆင့္ခ်င္းစီမွာ ရထားတဲ့ ဟာေတြကို ျပန္ေပါင္းလိုက္ရင္ Net increase/(decrease) in cash and cash equivalents ကို ရပါမယ္။
ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႕ Opening cash balance ကို ေပါင္းေပးလိုက္ရင္ေတာ့
Closing cash balance ကို ရပါမယ္။

#Credit